Organizację systemu pracy wg planu daltońskiego stworzyła na początku XX wieku amerykańska nauczycielka Helen Parkhurst (1887-1957), która przedstawiła swoją koncepcję w książce „Wykształcenie wg planu daltońskiego”.
Plan daltoński polega na indywidualnej pracy każdego dziecka. Na działaniu, a nie sięganiu po gotowe rozwiązania. Na poszukiwaniu, badaniu świata i wyciąganiu wniosków, już od najmłodszych lat.
Helen Parkhurst oparła swój plan edukacyjny na trzech głównych zasadach:
- nauka odpowiedzialność;
- nauka samodzielności;
- nauka współpracy;
Dziecko może samo zaplanować, kiedy wykona wyznaczone zadania. Proces edukacji według planu daltońskiego jest wizualizowany, co pozwala dzieciom lepiej zrozumieć i zapamiętać zasady funkcjonowania w miejscu, w którym przebywają.
W koncepcji planu daltońskiego wychowawca nie jest liderem procesu lecz osobą wspierającą i nie tylko on bierze odpowiedzialność za proces uczenia, lecz część tą odpowiedzialność powierza dziecku. Jest obserwatorem i podejmuje działanie wtedy, kiedy jest naprawdę potrzebny.
Dzieci chcą rozwijać się samodzielnie. Samodzielność w planie daltońskim oznacza, że dzieci same rozwiązują problemy, same wykonują zadania i poszukują właściwych rozwiązań. Taka praca bardzo dobrze działa na motywację. Dzieci z chęcią podejmują działania wymagające ich aktywności. Dzięki wspieraniu samodzielności uczą się wykorzystywania własnych możliwości. Uczą się także refleksji nad własnymi działaniami, przez co doskonalą umiejętność rozwiązywania problemów w sposób samodzielny lub we współpracy z innymi – wówczas możemy mówić o autonomii. Uczenie się autonomii spełnia jednocześnie cel społeczny, ponieważ doskonalenie umiejętności współpracy stanowi ważną część rozwoju samodzielności.
Współpraca w planie daltońskim zawiera w sobie kontekst społeczny i dydaktyczny. Dzieci nie tylko uczą się współżycia w grupie i wzajemnego szacunku, ale także pracy zespołowej. Zdobywają umiejętność współpracy z innymi dziećmi i wspólnego osiągania wyznaczonych celów.
Plan daltoński stwarza możliwość rozwoju odpowiedzialności. Z jednej strony daje dzieciom wolność wyboru, jakie zadanie będą wykonywały, kiedy, jak i z kim. Z drugiej strony uczy odpowiedzialności za podjęte decyzje i za wykonaną pracę. Powierzanie dziecku różnych obowiązków, planowanie pracy i wywiązywanie się z tego motywuje je jeszcze bardziej i powoduje, że dziecko staje się świadomym i odpowiedzialnym uczestnikiem procesu edukacyjnego.
PLAN DALTOŃSKI:
- umożliwia dostosowanie tempa nauki do możliwości dziecka
- uczy polegania na sobie
- rozwija inicjatywę i samodzielność – w działaniu i w myśleniu
- inspiruje do poszukiwania najlepszych i najprostszych metod pracy
- kształci poczucie odpowiedzialności za wykonanie podjętego działania
- wdraża do samodzielnego uczenia się dziecka
- to nie tylko wizualne pomoce, ale zmiana sposobu myślenia, działania dzieci i wychowawcy
- to swobodny dostęp do tego, co dzieciom jest aktualnie potrzebne
- to wolność decydowania bez ciągłego pytania „czy mogę?”
Edukacja według planu daltońskiego umożliwia wychowanie dziecka „ku przyszłości” – by stało się samodzielną jednostką, która bez trudu sprosta różnorodnym wyzwaniom, jakie napotka na swojej drodze.
W naszym przedszkolu wszystkie grupy pracują wg planu daltońskiego. Młodsze grupy wprowadzają elementy pedagogiki daltońskiej takie jak:
- kącik planu daltońskiego
- tablica obecności
- tablica zadań
- kącik „NASZE URODZINY”
- kącik „NASZE UMIEJĘTNOŚCI”
Natomiast starsze grupy rozbudowały swoje działania o:
- pracę w parach
- wizualizację dnia – plan dnia
- dyżurnych
- samoocenę – dzieci oceniają same siebie
- planowanie pracy przez dzieci
- tablicę przyborów
